zichtbare lobby
van onze webredactie – Minister van BZK Plasterk (PvdA) heeft de kabinetsreactie gepubliceerd op de initiatiefnota “Lobby in Daglicht” (van Kamerleden Bouwmeester en Oosenbrug, beide PvdA). Het kabinet refereert de reactie aan de gehanteerde norm dat de overheid niet transparant dient te zijn ‘omdat het moet’ maar omdat een open overheid raakt aan de kern van onze democratische rechtstaat en een ‘conditio sine qua non’ is om het vertrouwen in de overheid te vergroten.
De initiatiefnota uit 2016 gaat uit van het perspectief van de burger en zijn recht op goede politieke en bestuurlijke besluitvorming. In de kabinetsreactie zijn zeven voorstellen gedaan om de lobby op bewindspersonen en ministeries te verhelderen. Zo zal de regering de agenda’s van bewindspersonen voortaan openbaar maken. Afspraken, werkbezoeken en toespraken worden gepubliceerd op www.rijksoverheid.nl. Feitelijk gebeurt dit allang met de agenda’s van de ministers Dijsselbloem, Ploumen en Koenders.
De invloed van burgers en organisaties op de totstandkoming van wetten moet volgens de regering beter zichtbaar worden. De voortgang van een wetsvoorstel moet in het vervolg online te volgen zijn en inspraak kan via internetconsultatie worden geleverd, zoals nu ook al gebeurt. Mogelijk dat de bestaande optionele anonimiteit, die wordt gezien als bezwaarlijk want ‘onzichtbaar’, alsnog door minister Plasterk wordt ingeperkt of zelfs afgeschaft.
Lobbywerk wordt niet alleen gedaan door professionele lobbyisten, maar zeker ook door oud-politici met name voor maatschappelijke organisaties: Gerdi Verbeet (PvdA) voor de Patiëntenfederatie, Eeke van der Veen (PvdA) voor Zorgbelang Nederland en Guusje ter Horst (PvdA) voor de LAN. Daarom stelt de PvdA-nota “Lobby in Daglicht” – wat selectief – voor het ‘draaideurbeleid’ aan te scherpen met de toetsing wanneer oud-bewindspersonen overstappen naar een sector die raakt aan hun beleidsterrein. Het kabinet gaat zich buigen over de vraag of nadere kaders nodig zijn, maar legt de verantwoordelijkheid vooralsnog bij de bewindspersoon in kwestie.
De afgelopen jaren kwamen vooral Tweede Kamerleden in opspraak door een (logische) overstap naar het bedrijfsleven. Ten aanzien van de ‘afkoelperiode’ – al langer bekend binnen de EU – ook voor de oud-collega’s uit de Kamer moet gelden willen de initiatiefnemers Bouwmeester en Oosenbrug zich beraden met een werkgroep van Kamerleden. Gelet op het ophanden zijnde vertrek van Bouwmeester uit de Tweede Kamer, zou haar – bij de webredactie nog niet bekende – vervolgstap om zich in te zetten voor kwetsbare mensen niet naar het bedrijfsleven of een lobbyende maatschappelijke organisatie moeten zijn.
Volgens De Volkskrant is in Kamerdebatten duidelijk geworden dat de twee regeringspartijen verschillend over lobby denken. De VVD wil zo min mogelijk regulering, PvdA-minister Dijsselbloem heeft daarentegen zelf al maatregelen getroffen om het ministerie van Financiën minder kwetsbaar te maken voor lobbyisten. Schattingen van het aantal lobbyisten lopen uiteen van 700 tot wel 25.000. In het licht van deze schatting van Nederlandse lobbyisten op de vierkante kilometer in Den Haag, is het altijd door media overgenomen frame van het aantal lobbyisten in de EU (“Brussel”) van 30.000 tot 90.000 lobbyisten bescheiden te noemen.
De regering kondigt ook aan te inventariseren of publieke toezichthouders als de Autoriteit Consument en Markt, de Kansspelautoriteit en de Nederlandse Zorgautoriteit voldoende transparant werken. Welke terreinen worden door deze organisaties wel en welke niet onderzocht, en met welke redenen? Over lobby op toezichthouders is nog weinig bekend, omdat journalisten in de bekende media weinig informatie ophalen bij de bronnen die hiermee wel bekend zijn, zoals de Beroepsvereniging voor Public Affairs.
Bronnen: BZK, VBP, PvdA, De Volkskrant, BvPA
Tags: Brussel, Den Haag, invloed, lobby, lobbyactiviteiten, public affairs, transparantie, Tweede Kamer, zichtbaarheid